In deze vreemde tijden
waarbij vooruitkijken
geen zin lijkt te hebben
maken we pas op de plaats

Thuis muziek oefenen
was altijd al een
ietwat onderbelicht onderwerp
in veel muzieklessen
maar nu extra belangrijk
vanwege het online
gebeuren
waarbij de zelfstandigheid
van de leerling
opeens overduidelijk voorop
komt te staan

Mijn boek In de muziek
(augustus 2019)
is dus eigenlijk
precies op tijd
verschenen

Vandaar de komende weken
passages
ter inspiratie
ter leering ende vermaeck…

Bijvoorbeeld deze oefening
op pagina 109
bij een van de hoofdstukken
over het werken
aan interpretatie:

Muziek onderdeel laten worden
van het dagelijks leven
van onze leerlingen
is het thema van deze serie blogs

Een collega gaf een
ongelooflijk eenvoudig
maar ook ongelooflijk
krachtig idee:
‘Ik moedig mijn jonge leerlingen
aan om regelmatig een spreekbeurt
te houden in hun klas
over iets dat met hun muziekmaken
te maken heeft

Dat kan zijn over hun hobby in het algemeen
over hun instrument in het bijzonder
over een componist
hun jeugdorkest
of wat dan ook maar…’

Zo’n voorstel
zo’n aanmoediging
van de docent
– niet alleen
nadat de leerling er zelf mee is gekomen
maar juist vantevoren –
kan een wereld van verschil maken…

Er is een enorm verschil
tussen leerlingen
die opgroeien in een gezin
mét muziek
of in een gezin
zónder muziek

Het gaat dan, bijzonder genoeg
niet alleen om spelende
of zingende familieleden
maar vooral om de vraag
hoe belangrijk muziek is
in het dagelijks leven
van het gezin
waar de leerling opgroeit

De hersenen van een kind
worden ook muzikaal bedraad
terwijl het kind zelf nog niet speelt
maar wel luistert naar
beweegt op en
geniet van muziek,
live gespeeld
of van audio en/of video

In een gezin
waar muziek niet alleen
achtergrondgeruis is maar
waar ook werkelijk genoten wordt
waar over muziek gesproken wordt
verwonderd wordt
gelachen wordt

Alleen dat al is het startpunt van
de muzikale bedrading
van het brein van de leerling

Wij docenten
kunnen de ouders van onze leerlingen
daar bewust van maken
hen meenemen in dit ontwikkelingsverhaal
speellijsten doorsturen
en hen vragen bepaalde muziek niet eenmaal
maar vaak, vaker en nog vaker af te spelen

De ouders aanmoedigen
samen met hun kinderen
naar muziek te luisteren
naar musici te kijken
naar concerten te gaan
persoonlijke verhalen te vertellen
over het belang van muziek
in hun eigen leven…

Om het moment voor te zijn dat
kinderen overwegen te stoppen
maar ze juist zover te krijgen
dat ze blijven musiceren
ook na
die soms verwarrende overstap
van basisschool naar middelbare
blijkt dat, uit
onze eigen ervaringen
én uit wetenschappelijk onderzoek,
het nodig is dat muziek
stevig wordt ingebed
in het dagelijks leven
van de leerling

Zodat muziek steeds meer
onderdeel wordt van
zijn of haar eigen
ontluikende
identiteit

Zodat muziek steeds meer
onderdeel wordt van
zijn of haar
sociale leven
in en/of buiten
de lagere en middelbare school

Zodat de keuze om door te gaan
of om te stoppen
een eigen keuze is
werkelijk gebaseerd op
de intrinsieke motivatie
van de leerling zelf

Wat en hoe kunnen wij bijdragen
aan het invlechten van
muziek
in het dagelijks leven
van onze leerlingen?

Omdat dit zo’n mooi onderwerp is
weer eens een serie blogs
waarbij jullie input
van harte, harte welkom is

Roept u maar!

Lesgeven
is het doorgeven van
onze eigen liefde voor muziek

Lesgeven
is het doorgeven van
onze eigen expertise en vaardigheden

Lesgeven
is het doorgeven van
onze eigen ervaringen en gereedschapskist
om een leerling
door diens soms lastige maar ook bijzondere
leerweg te loodsen

Maar lesgeven is nog zoveel meer…

Samen muziek maken
samen lachen
samen verwonderen
samen ontroerd raken
samen mopperen
samen een fundament leggen
van kracht en weerbaarheid
van veerkracht en creativiteit
van samen groeien
samen ouder worden
samen wijzer worden
samen veranderen

Als docent kunnen we
zoveel meer zijn dan slechts
een doorgeefluik…

In ons lesgeven
reageren we
– bewust of onbewust –
op hoe we zelf
ooit
les hebben gehad

Bepaalde aspecten
vonden we prima
die houden we er
bewust of onbewust
in

Andere aspecten
passen we
bewust of onbewust
aan
omdat we
menen dat het
effectiever
sneller
leuker
vollediger
artistieker
dieper
inhoudelijker
zou kunnen
dan hoe wij dat ooit zelf
hebben ervaren

Sommige dingen
hebben we gemist
en voegen we nu toe

Andere dingen
hebben we gemist als kiespijn
en laten we nu weg

Het zou interessant zijn
om vanuit
vogelperspectief
naar ons eigen lesgeven
te kunnen kijken

Om te zien wat en hoe
onze leerlingen
onze studenten
in hun toekomst
wellicht anders
beter dan zelf
zouden doen…

‘Met vallen en opstaan’
maakt het brein
nieuwe verbindingen
voor ieder nieuw leerproces
veel
heel veel
uitprobeersels
exploreersels
nògnietkunsels
tot een vaardigheid
steviger
sterker
en stabieler wordt

‘Met vallen en opstaan’
is een prachtig spreekwoord
mooier dan de niet-Nederlandse variant
trial and error
wat doet denken aan
‘fouten’ en ‘mislukkingen’
en misschien wel aan ‘falen’

In een leerproces
kunnen we – vanuit de hersenen bezien –
simpelweg niet falen
of fouten maken
of mislukken
we kunnen iets wèl
of nòg niet

Ik wens een ieder fijne feestdagen
en een nògnietrijk 2020!

Illustratie Erik Visser RaafWes – grafisch ontwerp

Soms
is het leven zo druk
en vol
dat we bijna vergeten
wie we zijn
waar we staan
waar we gaan

We hebben
allemaal behoefte
aan een kort of langer
moment van rust
van pauze
in het dagelijks leven

Even rustig
ademhalen
staan
zijn
voelen
zitten
luisteren
Cirkel 1
bewust ervaren
muziek maken
of gewoon even
zonder

Hoe dan ook
een startpunt
voor het dagelijks bestaan
voor studeren
voor musiceren

Foto Marjet Schoorel

In de les
speelt
ervaart
leert
een leerling
van alles en nog wat

Maar
neemt hij of zij dat ook
mee naar huis?

De leerling is
immers al 30% vergeten
als hij de deur
uitloopt
en nog meer
als hij op weg naar huis
nog iets anders doet
of met iemand babbelt
of…

Ieder belangrijk moment
mag
en kan
genoteerd of
vastgelegd worden
in schriftjes
opschrijfboekjes
in en rond de bladmuziek
middels een opname
audio of
video

(Ik noemde het al eerder:
lang leve de telefoon!)

Een lesgeefcriterium is:
kan de leerling
wat hij speelt, ervaart, leert
thuis
weer terugvinden?

We hebben het
zo vaak
over fouten
die wij
en onze leerlingen
moeten
afleren
ongedaan maken
nooit meer doen

Maar fouten
zijn zelden fouten

Begrijpen hoe wij
leren
wat er gebeurt
in ons brein
en dat van onze leerlingen
geeft meer ideeën over
wat wij
– abusievelijk –
fouten noemen

Bijvoorbeeld:
veel fouten zijn
‘gewoon’
oud

Oude gewoontes
aangeleerd
niet erg
ze zijn er
accepteer ze

Indien gewenst
kunnen wij
en onze leerlingen
een nieuwe
gewoonte aanleren
alternatieve
breinroutes aanleggen
nieuwe
breinbagage ontwikkelen
nieuwe
mogelijkheden creëren

En zo zijn er
nog meer
van die vermeende
‘fouten’

Wordt vervolgd…